Listopad to Movember – miesiąc, w którym mężczyźni zapuszczają wąsy, by zwrócić uwagę na profilaktykę raka prostaty i jąder. W tym roku jednak norweska Kreftforeningen bije na alarm: mężczyźni w Norwegii wciąż wiedzą znacznie mniej o nowotworach niż kobiety.
Z nowego raportu wynika, że połowa mężczyzn ocenia swoją wiedzę o objawach raka jako złą, a jedynie 1 na 5 uważa, że dobrze zna sygnały ostrzegawcze. Dla porównania – wśród kobiet taką świadomość deklaruje 1 na 3.
„Kiedy mężczyźni nie znają objawów lub odkładają wizytę u lekarza, tracimy cenny czas. A w przypadku raka to czas decyduje o przeżyciu” – podkreśla Ingrid Stenstadvold Ross, sekretarz generalna Kreftforeningen.
Więcej o trendach dotyczących liczby zachorowań na nowotwory w Norwegii można przeczytać w analizie Zachorowalność na raka w Norwegii 2024 – widać tam wyraźnie, że niektóre typy nowotworów, zwłaszcza te typowo męskie, wciąż rosną.
Nie chodzi tylko o raka prostaty
Raport, oparty na badaniu przeprowadzonym przez Respons Analyse w październiku 2025 r. na próbie 1600 osób, pokazuje, że problem dotyczy nie tylko świadomości raka prostaty, ale ogólnie podejścia mężczyzn do zdrowia.
Aż 14% mężczyzn przyznaje, że w ogóle nie śledzi żadnych informacji o zdrowiu – nie czyta, nie słucha, nie rozmawia o tym z bliskimi. Dla porównania, wśród kobiet ten odsetek wynosi zaledwie 4%.
Jeszcze bardziej niepokojący jest fakt, że tylko 46% mężczyzn wie, że wirus HPV (który może powodować kilka typów nowotworów, m.in. gardła czy odbytu) jest przenoszony drogą płciową. Wśród kobiet tę świadomość ma aż 76%.
„Mężczyźni muszą nauczyć się rozmawiać o zdrowiu”
W rozmowie z NRK lekarz urolog z Radiumhospitalet, dr Andreas Hopland, mówi wprost:
„Mężczyźni mają bardzo dużo do nauczenia się od kobiet, jeśli chodzi o rozmowę o chorobach. Nadal dla wielu jest to temat tabu.”
Statystyki potwierdzają jego słowa. Spośród mężczyzn, którzy wyczuli u siebie guzek, tylko 46% poszło z tym do lekarza – podczas gdy wśród kobiet zrobiło to aż 73%.
Co więcej, mężczyźni częściej zwlekają z wizytą – nawet jeśli mają objawy, które jednoznacznie wymagają konsultacji. Efekt? Śmiertelność z powodu nowotworów jest w Norwegii o 30% wyższa u mężczyzn niż u kobiet. Na każde 10 kobiet, które umierają na raka, przypada ponad 13 mężczyzn.
Morten uratował życie, bo poszedł do lekarza – Movember 2025 Norwegia
Dobrym przykładem odwagi jest historia Mortena Warlanda ze Stavanger. W lipcu ubiegłego roku zauważył krew w stolcu i nie zbagatelizował tego. Zgłosił się do lekarza, a miesiąc później usłyszał diagnozę: rak jelita grubego.
Dzięki szybkiej reakcji przeszedł skuteczną operację i dziś jest zdrowy.
„To nie było przyjemne badanie, ale to trzeba zrobić. Najważniejsze to nie zwlekać” – mówi Warland, który dziś zachęca innych mężczyzn, by nie bali się mówić o swoim zdrowiu.
„Chodzi o to, by w porę zadbać o siebie – i po prostu pójść do lekarza.”
Potrzebna nowa strategia dla mężczyzn
Kreftforeningen zwraca uwagę, że rządowa Strategia zwiększania kompetencji zdrowotnej w Norwegii (2019–2023) była całkowicie neutralna płciowo – nie uwzględniała faktu, że mężczyźni mają z reguły niższą „kompetencję zdrowotną” niż kobiety.
Organizacja apeluje o opracowanie osobnej strategii dla mężczyzn.
„Musimy dotrzeć do nich tam, gdzie faktycznie są – w pracy, w klubach sportowych, w mediach społecznościowych, które rzeczywiście śledzą. Wzrost wiedzy o raku wśród mężczyzn może uratować życie” – podkreśla Ingrid Stenstadvold Ross.
Rak to nie wstyd. Profilaktyka ratuje życie
Movember to coś więcej niż wąsy – to przypomnienie, że profilaktyka jest kluczem do przeżycia.
Regularne badania prostaty, jąder i jelita grubego, obserwacja zmian w ciele, reagowanie na krew w stolcu, nieoczekiwany spadek wagi czy przewlekły kaszel – to podstawowe kroki, które mogą uratować życie.
Warto też pamiętać, że zdrowie psychiczne ma równie duże znaczenie. Samotność i stres mogą obniżać odporność, a mężczyźni w Norwegii – jak pokazują dane SSB o jakości życia – częściej niż kobiety deklarują niskie zadowolenie z życia i słabsze zdrowie fizyczne.
Gdzie szukać wsparcia?
📞 Kreftforeningen – infolinia: 21 49 49 21
🌐 helsenorge.no – oficjalny portal zdrowia
💬 Rozmawiaj – z lekarzem, przyjacielem, rodziną. To nie oznaka słabości, tylko odwagi.
