Coraz częściej w różnych krajach na świecie, a w tym również w Norwegii, mówi się o konieczności wprowadzenia dochodu podstawowego. Kwestia ta budzi sporo kontrowersji, ponieważ zakłada równą pensję bez względu na to, czy pracujesz, czy jesteś bezrobotny. Sprawdź, czym jest dochód podstawowy i dowiedz się, czy może zostać wprowadzony w Norwegii.
Czym jest dochód podstawowy?
Model bezwarunkowego dochodu podstawowego polega na tym, że państwo zapewnia każdemu obywatelowi środki finansowe, które są przyznawane bez względu na dochód bądź sytuację finansową i zawodową. Jednocześnie każda osoba, która otrzymuje dochód podstawowy w Norwegii lub w innym kraju może pracować, a tym samym uzyskiwać także środki finansowe na swoje utrzymanie również z innych źródeł.
Wysokość dochodu podstawowego miałaby umożliwiać zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych, dlatego w każdym kraju czy nawet regionie ta kwota mogłaby być inna.
Czy możliwe jest wprowadzenie dochodu podstawowego w Norwegii?
Zgodnie z badaniem z 2017 roku przeprowadzonym przez Europejski Sondaż Społeczny w Norwegii zaledwie 33,7% mieszkańców popiera wprowadzenie dochodu podstawowego. Ten niski procent wynika z wysokiego poziomu edukacji. Jednak pomysł ten na nowo pojawił się w norweskich mediach za sprawą postulatów Partii Zielonych, która popiera wprowadzenie dochodu podstawowego w Norwegii.
Dlaczego popierają ten pomysł? Przede wszystkim ze względu na możliwość ograniczenia różnic społecznych i klasowych między najgorzej usytuowanymi obywatelami Norwegii a pozostałymi osobami.
Pomysł ten jest na razie omawiany w mediach, ale ze względu na niskie poparcie wśród Norwegów, istnieją raczej niewielkie szanse na jego wprowadzenie. Jednak przewidywania ekspertów wskazują na to, że w przyszłości bezwarunkowy dochód podstawowy może być powszechnym zjawiskiem na całym świecie.
Jakie zalety i wady ma dochód podstawowy?
Dochód podstawowy w Norwegii budzi sprzeczne emocje. Jak wiadomo, ma on swoje zalety, ale też wady. Eksperci spierają się, która ze stron ma więcej racji, dlatego na razie w różnych regionach świata prowadzone są eksperymenty, podczas których mieszkańcy niektórych regionów otrzymują co miesiąc stałą kwotę pieniędzy na utrzymanie. Badacze chcą w ten sposób sprawdzić, jak społeczeństwo wykorzysta te dodatkowe środki – czy zainwestuje je, przeznaczy na codzienne wydatki czy roztrwoni na nieprzewidziane wydatki. Bez względu na wyniki eksperymentu już teraz można wyodrębnić zalety oraz wady bezwarunkowego dochodu podstawowego. Sprawdź, które argumenty najbardziej do Ciebie przemawiają.
Zalety dochodu podstawowego w Norwegii
- Beneficjenci mogą samodzielnie zdecydować, na jaki cel chcą przeznaczyć otrzymane pieniądze.
- Każdy obywatel Norwegii bądź innego kraju, gdzie byłby wprowadzony dochód podstawowy, otrzyma te środki. Zostaną one wypłacane indywidualnie każdej osobie.
- Brak kryterium dochodowego, dzięki czemu każdy obywatel objęty systemem dochodu podstawowego otrzyma te środki.
- Zwolennicy dochodu podstawowego uważają, że pozwoli to na ograniczenie różnic społecznych. Dzięki temu obywatele bez względu na klasę, w jakiej się urodzili, będą mieli takie same szanse rozwoju.
- Idea dochodu podstawowego ma stanowić odpowiedź na gwałtowny rozwój nowych technologii, a szczególnie sztucznej inteligencji. Dlatego zwolennikami tego systemu są m.in. Elon Musk, Bill Gates czy Richard Branson. Zgodnie z ich opiniami bezwarunkowy dochód pasywny ma złagodzić skutki robotyzacji. Bez tego ma dojść ich zdaniem do pogłębienia nierówności społecznych oraz do zwiększenia ubóstwa.
- Bezwarunkowy dochód podstawowy w Norwegii ma rozwiązać problem wzrostu biurokracji, wyeliminować warunkowe formy pomocy socjalnej i umożliwić poświęcenie czasu na przyjemniejsze zajęcia niż praca.
Wady dochodu podstawowego w Norwegii
- Wielu przeciwników dochodu podstawowego podkreśla, że może to doprowadzić do zniszczenia państwa opiekuńczego, a obywatele przestaną mieć dostęp do bezpłatnej edukacji czy ochrony zdrowia.
- Dochód podstawowy może wywołać zmiany ustrojowe. Zmianie ulegnie również sposób myślenia obywateli, co dla jednych będzie wadą, a dla innych zaletą. Jednak sprawi to, że państwa połączą socjalizm z anarchizmem – w swoich pracach podkreślał to już Bertrand Russell.
- Przeciwnicy bezwarunkowego dochodu podstawowego podkreślają, że nawet likwidacja obecnych systemów socjalnych nie pozwoli na skumulowanie wystarczających środków do realizacji tego systemu – dla przykładu w USA kosztowałoby to 3 mld dolarów rocznie.
- W Norwegii dochód podstawowy mógłby doprowadzić do zubożenia społeczeństwa.
- Rozdawanie pieniędzy każdemu doprowadzi do wzrostu inflacji, a w niektórych krajach nawet do hiperinflacji, co ostatecznie sprawi, że otrzymane pieniądze znacznie stracą na swojej wartości.
- Bezwarunkowy dochód pasywny mógłby zmniejszyć podaż pracy, co doprowadziłoby do wzrostu podatków, z których finansowany ma być ten model. Szczególnie istnieje takie ryzyko w „mniej pracowitych krajach”.
